21 Feb 2017
(રવિ કોઠારી - ફાઇનલ યર એમ.બી.બી.એસ., ગર્વમેન્ટ મેડિકલ કોલેજ, વડોદરા)
શનિવાર સાંજના ૬ - સવા ૬ જેવું થયું હશે.મારી 3rd 1st MBBS ની પ્રિલીમને એક અઠવાડિયું જ બાકી હતું, એટલે PSMમય એ સાંજે હું લાયબ્રેરી બેઠો હતો, શનિવાર ને કારણે એ સાંજે લાયબ્રેરીમાં લોકોની સાવ પાંખી હાજરી હતી,એ બધા વચ્ચે મંદ ગતિ એ આગળ વધી રહ્યું હતું મારુ હિપેટાઇટિસ વિશેનું વાંચન, ત્યાં જ અશ્વિનને સાગરની હલચલ તરફ ધ્યાન ફંટાયું ને અશ્વિનના ચા ના ઈશારા ને મનની અવઢવ વચ્ચે મોઢું ના ના પાડી શક્યું.અને કદાચ આવા જ કારણોસર ગામી પણ અમારી સાથે જોડાઈ ગયો.
ગામી આમ તો એની સરનેમ હતી પણ પાર્થ નામના વધારે પડતા સામાન્યપણાને કારણે ગામી તરીકે ઓળખવું જ હિતાવહ હતું.બસ પછી તો શુ ! પિડીયા પાસેની કેન્ટીનમાં જામી અમારી ચાય પે ચર્ચા અને આ સમયે તો PSM ને જ ચર્ચાનો મુખ્ય વિષય બનાવવા મજબુર કરી દીધા હોય એવું લાગતું હતું,અને તો જ આ બગડેલા સમયમાં કંઈક પ્રોડકટીવ કામ કરવાનો મન આત્મ-સંતોષ લઇ શકે,જેની શરૂઆત ગામી એ જ પલ્સ પોલિયો સાથે કરી ને ધીમે ધીમે ચા ની ચુસ્કીઓ સાથે ચર્ચા ને સમય આગળ વધી રહ્યા હતા ત્યાં જ અચાનક અશ્વિનના મનમાં ઉપજેલો સવાલ કે હિપેટાઇટિસ-બી (એટલે સાદી ભાષામાં ઝેરી કમળો) કયોરેબલ છે કે નઈ,ને બધા પોતપોતાની ગ્રહણશક્તિ અનુસાર મંતવ્યો રજૂ કરવા લાગ્યા ત્યાં જ પાછળથી અવાજ આવ્યો કે
"ના એની કોઈ પ્રોપર દવા નથી,"
આટલું સંભાળતા જ અમારા ચારેયની આંખો અવાજ તરફ દોરાઈ .. ત્યાં પાછળ જ બેન્ચ પર બે ફિમેલ બેઠેલા જોઈ શકાતા હતા,બન્નેએ દુપટ્ટા સાથેનો ડ્રેસ પહેરેલો હતો,અને ચા-નાસ્તો કરતા કરતા જ અમને સમજાવા લાગ્યા,
બે માંથી એક જણ બોલવાનું નેતૃત્વ લઇ બોલવા લાગ્યા"કે ના હિપેટાઇટિસ બી મટાડી ના શકાય પૂરી રીતે"
આટલા પછી બીજા પણ કઈ રીતે ચૂપ રહી શકે એમને કીધું "૫ ટાઈપ હોય ને એના એ,બી,સી,ડી ને ઈ "
ને તરત જ પેલા પેહલા મેડમ ચાલુ પડી જ ગયા, 'એના પેશન્ટને આઇસોલેટ કરવો પડે ! એના ચાદર, કપડાં બધી વસ્તુઓ અલગ રાખવાની,ઘરવાળા બીજા લોકો એ ધ્યાન રાખવું પડે વગેરે વગેરે...'
એમની વાતો કપડાં અને સમજવાની રીત પરથી એ કોણ હોઈ શકે એવું અનુમાન લગાવામાં અમે બધા મૂંઝાયા..કોઈક ને રેસિડેન્ટ તો કોઈક ને નર્સિંગ સ્ટાફ તો કોઈક ને બ્લડ બેંક ના હોય એવું લાગ્યું.પણ એમને અમારા વિશે શુ વિચાર્યું હશે એતો એનાથી પણ અઘરું લાગતું હતું,જે રીતે એ એવી સમજાવી રહ્યા હતા કે અમે તો સૌ નવા નવા જ હજી આ ફિલ્ડમાં એન્ટર થયેલા ફ્રેશર્સ હોઈએ,જોકે એમાં અમારામાંથી કોઈ ને પણ વાંધા જેવું હોય એવું ના લાગ્યું મને અને અમે એમની હા માં હા પુરાવતા એમને સાંભળતા રહ્યા.
એટલામાં જ અચાનક કૅન્ટીન વાળો રાજુ દીવાલ કૂદીને એકદમ ઉતાવળમાં બહાર આવ્યો ને દોડ્યો,પેહલા તો આ જોઈને અમને આશ્ચર્ય થયું
એટલે અમે પણ તરત એ તરફ જવા પ્રેરાયા..અને એ સાથે જ રાજુનું આમ કરવાનું કારણ સમજાઈ ગયું:
એક અજાણ્યો માણસ જમીન પર પડ્યો હતો,એના કપડાં સાવ મેલા ને ઘણી જગ્યા એ ધૂળથી ખરડાયેલા,શર્ટના અડધા બટન ખુલ્લા જેને લીધે દેખાતી અંદરની અમુક જગ્યાથી ભીની બંડી,પેન્ટની ખુલ્લી ચેન,મોઢા પર વધેલી દાઢી આટલા સાથે નિહાળવો પણ ના ગમે એવો માણસ જમીન પર પડેલો હતો. સાદી ભાષામાં કહીયે તો એને ખેંચ આવતી હતી !!
એ માણસ એનું ભાન પણ ખોવાની તૈયારીમાં જ હતો,એટલે આના તાત્કાલિક ઉપાયરૂપે રાજુ ડુંગળી લઇ આવ્યો અને એ સૂંઘાડીને એને ભાનમાં લાવવાનો પ્રયત્ન કરવા લાગ્યો ! જે અમારી હાજરીમાં ને હોસ્પિટલના કેમ્પસમાં તો જરાય યોગ્ય ના ગણાય.
આનાથી પેલા બે મેડમો પણ ક્યાંથી અડગા રહી શકે એ બંને પણ તરત જ ત્યાં આવી પહોંચ્યા અને બોલી ઉઠ્યા કે આતો Seizure છે,અમારા ૩ વર્ષના અભ્યાસ પરથી અમે ચારેય પણ આટલું તો સમજી જ ગયા હતા કે મેડિકલની ભાષામાં આ Seizure છે.પણ એ બે મેડમો અને અમારા ચાર સિવાય ત્યાં ઉભેલા બીજા કોઈને પણ એમાં ખબર શુદ્ધા ય પડી હોય એવું ના લાગ્યું. જોકે અમે ચારેય તો ચૂપ હતા પણ પેલા મેડમો કઈ ચૂપ રહે એમના થોડી હતા,તરત આગળ બોલવા લાગ્યા કે "જુવો આ બીજો અટેક,આવું ના કરશો એને તાત્કાલિકમાં લઇ જાઓ"
આટલું સાંભળ્યા પછી તો અમારા અંદરનો માણસ પણ જાગી ઉઠ્યો,કેમ કે એમની વાત માં કઈ પણ ખોટું તો ન હતું જ અને આવું આટલી મોટી હોસ્પિટલમાં જ કે જ્યાં સામે જ તાત્કાલિક સારવારની બિલ્ડીંગ હતી ત્યાં આવા ઘર ગથ્થું ઈલાજ કરવાની જરૂર ના જ પડવી જોઈએ ને.
પણ અમારામાંથી કોઈ પણ કઈ બોલે એ પેલા જ રાજુ બોલી ઉઠ્યો કે 'એક તો આ અજાણ્યો છે, ને હું ધંધો કોના ભરોસે મૂકીને જાઉં'
એની આટલી નાનકડી વાત પણ ઘણું કહી જતી હતી, એ એની જગ્યા એ એકદમ સાચો તથા એનાથી બનતા પ્રયત્નો કરવા સજ્જ હતો.
આટલું સાંભળીને જ હું અને સાગર નીકળી પડ્યા તાત્કાલિક તરફના રસ્તે,આમ તો ઘણી વાર તાત્કાલિક ભરી ચુક્યા હોવાથી ત્યાંના માહોલ અને ડોક્ટરોની માનસિક હાલત વિશે તથા ત્યાં કામ કરતા લોકોના કામ ના લીધે જ જન્મેલા કામ પ્રત્યેના બેજવાબદારીપણાથી અમે જાણકાર જ હતા,એટલે જ થોડા વિશ્વાસ સાથે અમે ત્યાં પહોંચી ગયા.
પણ આજે અમારે કંઈક નવી જ પરિસ્થિતિનો સામનો કરવાનો હતો.તાત્કાલિકના અંદર દાખલ થતા પેહલા જ દરવાજા પાસે અમે વોચમેનને પૂછ્યું કે 'એક અજાણ્યો માણસને ત્યાં સામે કૅન્ટીન પાસે ખેંચ આવી છે એને લાવો છે અહીં સ્ટ્રેચર પર!!'
એને જવાબમાં કહ્યું 'અંદર નર્સને વાત કરો'
ફટાફટ અમે અંદર ગયા ને ખાતરી કરવા માટે પૂછપરછ બારી પર ફરી સરખી વાત રિપીટ કરી અને જવાબ પણ સરખો જ મળ્યો.
એટલે તરત જ અમે અંદર નર્સ પાસે પહોંચી ગયા,વાત સાંભળ્યા પછી નર્સ પેલા તો બોલી ગઇ કે બહાર સ્ટ્રેચરવાળા ભાઈ બેઠા હશે એમને કો...પણ પછી સહેજ વિચારતા કહ્યું કે 'અનનોન છે ને તો કોઈ નઈ લાવે!!'
એક કામ કરો ૧૧ નંબરમાં જઈને વાત કરો.
૧૧ નંબરમાં શુ છે !! એ તો અમારા બે માંથી કોઈને ખ્યાલ નહતો.એટલે પહેલા સહેજ વિચારમાં પડ્યા ને પછી અમે તરત એ તરફ વધ્યા બહાર આવીને જોયું તો ૧૧ નંબરની નીચે એમ.એલ.ઓ.લખેલું હતું,પછી અમે સમજ્યા કે આતો મેડિકો-લીગલ ઓફિસ છે.હવે વાત થોડી સમજમાં આવવા લાગી હતી,કે આતો મેડિકો લીગલ કેસ બનશે ને અજાણી વ્યક્તિ છે તો!!
પણ અમે હજુ અંદર જવાનું વિચારીએ એ પેલા તો રાજુ દોડતો દોડતો તાત્કાલિકમાં પ્રવેશતો દેખાયો,એને પણ નર્સ તરફથી અમારા જેવો જ જવાબ મળ્યો હશે એવું બહાર આવ્યા પછીના એના હાવ-ભાવ પરથી લાગ્યું.એ ગુસ્સામાં પણ હતો અને કેમ ના હોય એ એનો ધંધો મૂકીને કોઈક અજાણ્યા માટે અહીં સુધી આવ્યો હતો પણ અહીંથી મળેલો પ્રતિભાવ જરાય સંતોષકારક નહતો.
એટલે હવે આગળ બીજું કઈ પણ કરતા પેલા અમે સ્ટ્રેચરવાળા ભાઈને પકડ્યો ને અમારી હાલત કહીને પેલા અજાણ્યા માણસને તાત્કાલિક સુધી લઇ આવા મનાવી લીધો ને સ્ટ્રેચર લઇને કેન્ટીન તરફ ચાલવા લાગ્યા,ત્યાં અશ્વિન,ગામી ને બે સ્ટ્રેચર વાળા એમ ચાર જણે પેલાને ઊંચકીને સ્ટ્રેચર પર સુવડાવ્યો ને જોતજોતામાં જ તાત્કાલિક ભેગો કરી દીધો.પેલા બન્ને મેડમો પણ તાત્કાલિકના દરવાજા સુધી પાછળ પાછળ આવ્યા,આ દરમિયાન એમના સલાહ-સૂચનો તો કદાચ અટકયા જ નહતા.
પણ આટલાથી હજુ કામ પત્યું નહતું અમારું,આ અજાણ્યા દર્દીની દવા કોણ કરે??
સગા સાથે હોય તો પણ કેસ પેપર વગર કોઈ દર્દીને હાથ ના લગાવતું હોય ત્યાં આવા અજાણ્યાની તો શુ વિસાત!!!
રાજુ તો એના ધંધે પાછો લાગી ગયો હતો,હવે બચ્યા અમે ચાર જ.એટલે ગામી તરત જઈને કેસ તો કઢાવી આવ્યો,ને અમે તાત્કાલિકના રુમમાં દાખલ થયા.
ત્યાંનો માહોલ રોજ જેવો જ દર્દીઓથી ઉભરાતો રુમ,વોચમેનની દર્દીના સગાને બહાર કાઢવાની બૂમો,રેસીડેન્ટોની આમથી તેમ દોડધામ,ક્યાંક કોઈ વાત પર સિસ્ટર સાથેના ઘર્ષણની બૂમો,આર.ટી. ને કેથેટર કરતા શીખવા ઉતાવળા બનેલા પેહલા ક્લિનિકલ પોસ્ટિંગમાં તાત્કાલિક ભરવા આવેલા જુનિયરો!!!
અમે સીધી મેડિસિનની એક ફિમેલ રેસિડેન્ટને અમારા આખા કેસની વાત કરી કહ્યું કે અમે 3rd 1st માં જ છીએ,પણ આ અજાણ્યા કેસની વાત સાંભળ્યા પછી એના ચહેરાના હાવ-ભાવ સહન ના કરી શકાય એવા હતા.ને ગુસ્સામાં એ બોલી ઉઠી "તમારે બીજો કઈ કામ-ધંધો નથી?? તો આવા અજાણ્યાને અહીં ઉપાડી લાવો છો!!કોણ કરશે આની દવા??એને કઈ થયી ગયું તો શુ કરવાનું અમારે??"
આમાંથી કશાનો અમારા માંથી કોઈની પાસે કોઈ જવાબ નહતો ! અમે નવરા તો જરાય ન હતા ,એક અઠવાડિયા પછી તો અમારી પ્રિલીમ એક્ઝામ શરુ થતી હતી ! પણ પેલા મેડમોની વાતોથી જન્મેલી માણસાઈને સંતોષવા અમે અહીં સુધી આવી પહોંચ્યા હતા.પણ ત્યાં જ મને વિચાર આવ્યો કે એ રેસિડેન્ટ પણ એની જગ્યા એ જરાય ખોટી નથી,એની જગ્યા એ અમે હોઈએ તો પણ આવો જ પ્રતિભાવ કરીએ ને!! રાત-રાતના ઉજાગરા ને વણઅટક્યા દર્દીઓ ના લોડ વચ્ચે અમે એની એક વધારે મુશ્કેલી વધારે હતી.પછી એટલામાં એક બીજી રેસિડેન્ટ આવી એને અમને ઈ.પી.આર. કરાવી આવવાનો કહ્યું કે એના પછી જ કઈ દવા ચાલુ થઇ શકશે.
આ શબ્દ અમારા માટે પણ નવો હતો,પછી સમજ્યા કે ઈ.પી.આર. એટલે ઇમર્જન્સી પોલીસ રેકોર્ડ એટલે અમારે ૧૧ નંબરમાં જઈ ને ઈ.પી.આર. કરાવાનું હતું, ત્યાં પહોંચ્યા ત્યાંના ઓફિસરે થોડી પૂછતાંછ કરી સ્ટ્રેચર વાળાને બોલાવ્યો, અમારા માંથી એક એટલે ગામીના નામ નંબર લખ્યા ને પછી કેસ પેપર પર દવા ચાલુ કરવાનું લખી આપ્યું.અમે ૧૧ નંબરમાંથી બહાર નીકળ્યાને તરત જ સ્ટ્રેચર વાળો બોલી ઉઠ્યો કે એટલે જ અજાણ્યામાં અમે જતા જ નથી આ બધી માથાકૂટ કોણ કરે ! આ તો તમે હતા એટલે ! એની વાત પણ એકદમ વ્યવહારિક જ હતી.
બસ પછી તો આ કેસ પેપર અંદર તાત્કાલિકમાં આપી રેસિડેન્ટના મોઢેથી દવા શરૂ કરવાની ખાત્રી સાંભળી ત્યાંથી રજા લીધી.
પછી પાછા કેન્ટીન પર પહોંચ્યા ને અમારો નાસ્તો પૂરો કર્યો એક વાતનો ખેદ અમને બધાને હતો કે આ તો કેવી સિસ્ટમ કે જેમાં તાત્કાલિકની સામે જ પડેલાને તાત્કાલિક સારવાર પણ ના મળી શકે ? પણ એના માટે જેટલા ના સંપર્કમાં અમે આવ્યા એ બધા પોતાની જગ્યા એ પોતાની રીતે સાચા જ હતા,એમાં કોઈનો વાંક કાઢવાનો તો સવાલ જ ન હતો.અને બીજો એક મૂંઝવતો સવાલ એ પેલા બે મેડમોની ઓળખાણ નો હતો જે તાત્કાલિકના દરવાજા પછી જોવા જ ના મળ્યા,એના માટેની અમારી શરત:'સાગર ને ગામીના મતે રેસિડેન્ટ તો મારા ને અશ્વિનના મતે કોઈ નર્સિંગ કે બ્લડ બેન્કનો સ્ટાફ'
ને પછી કેન્ટીનવાળાના જવાબથી કે 'એ બન્ને મેડમ હતા,ટ્રેનિંગમાં આવેલા છે શમા થી'
પછી સાગર ને ગામીની શરત જીતી જવાની ખુશી,અશ્વિનની હાર સ્વીકારવાની તૈયારી પણ મારી હાર ન માનવાની પ્રતિબદ્ધતા.
આ બધા વચ્ચે પસાર થયેલી એ એક સાંજ જેના અંતે કંઈક સારું કરવાની ખુશી તો નહિ પણ કંઈક નવું જાણવાનો અનુભવવાનો સંતોષ હતો.અને એમાં ભૂલ કોની એ સમજવાની મુંઝવણ નહિ પણ બધાની એમની પરિસ્થિતિ અનુસારની વર્તણુક સ્વીકારવાની સંતુષ્ટિ હતી.
If you are a creative medical / paramedical student or practitioner and want to explore & share your talent with the world, we heart
Read More »We at Spandan offer you to get your Advertisement published in our yearly Book "Spandan". We accept all type of advertisements, Be it Display, App
Read More »Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. nulla pariatur.
Read More »SUCCESS :